عظمت مقام معلم

چندین سال است بهانه مقدس شهادت معلمی بزرگ و فرزانه، استاد شهید مطهری رحمه الله دست مایه قدردانی و تجلیل از معلم شده است؛ معلمی که انسان ساز و فرداپرداز است و تکریم و تعظیم او، تکریم و تعظیم علم است. معلم، معمار قلب هاست و بذر نور در دل ها می افشاند. قدردانی و تجلیل از معلم، قدردانی از باغبانی است که هر صبح، سبدی از صمیمیت با خود به کلاس می برد و با انگشتان مهربان خویش، بر شاخه قلب ها فردا را پیوند می زند. معلم را توقع نام و نان نیست. این گمنام، هر روز از تنور داغ جانش، هزاران نان بر سفره گرسنه دل ها می بخشد و از علقمه قلبش، هزاران مشک به خیمه های عطش می رساند. تجلیل معلم، سپاس از انسانی است که هدف و غایت آفرینش را تأمین، و سلامت امانت هایی را که به دستش سپرده اند، تضمین می کند.

شهید مطهری(ره)، معلمی نمونه

در روز 13بهمن 1298 شمسی، خدای کریم به عالم ربانی حاج شیخ محمد حسین مطهری و همسر مؤمنش -سکینه - فرزندی هدیه کرد که مرتضی نامیده شد و برای آن خانواده پاک، بهاران را به ارمغان آورد.

مرتضی کم کم دوران کودکی راپشت سر گذاشت . او که علاقه عجیبی به حقیقت و معنویت داشت با شور و شوق فراوان، نزد پدر شروع به آموزش ‍ کرد و عاقبت این اشتیاق، وی را به مکتب کشاند و به دیدارگلهای آن بوستان رساند.

او در دوازده سالگی عطر روح بخش گلستان بزرگ حوزه علمیه مشهد را احساس کرد و عاشقانه به آنجا روی کرد و چنان پرتلاش و منظم به تحصیل مشغول شد که باعثشگفتی اهل بصیرت گردید.

رفته رفته افکاری بلند و سؤ الهایی سرنوشت ساز برایشآشکار شد جهان آفریده کیست ؟ خدا چگونه صفاتی دارد؟ انسان برای چه آفریده شده است؟ و... این پرسشها همه فکر او را به خود مشغول ساخته بود. در آن زمان مرتضی آرزو میکرد که روزی بتواند در درس میرزا مهدی شهیدی رضوی - مدرس فلسفه الهی - حاضر شود،

اندیشه های دینی شهید مطهری(ره)

استاد مطهری، افزون بر آگاهی از مشکلات و مسایل فرهنگی و اجتماعی مسلمانان کشور و کوشش در جهت رفع آن همه، از وضع حاکم بر جهان اسلام رنج می برد. در حقیقت، مطهری در مقام بسترسازی اصلاح فراگیر زندگی و جامعه جهانی مسلمان بود، و یک متفکر احیاگر مسلمان، باید این آرزو و شیوه را داشته باشد. او در این باره، چنین می نویسد:

«این جانب، درست به یاد ندارد که از چه وقت با مساله انحطاط مسلمین آشنا شده است؟ و از چه زمانی شخصا به بحث و تحقیق در این مساله علاقمند گردیده و درباره آن فکر می کرده است؟ ولی می تواند به طور یقین ادعا کند که متجاوز از بیست سال است که این مساله، نظر او را جلب کرده و کم و بیش در اطراف آن فکر می کرده است و یا نوشته های دیگران را در این زمینه می خوانده است.

شهید مطهری و اهل بیت علیهم السلام

استاد، در بحث «امامت در قرآن » به آیات مورد استدلال شیعه، توجه کرده و بعد از ذکر و شرح آیه «انما ولیکم الله و رسوله و الذین آمنوا الذین یقیمون الصلوة و یؤتون الزکوة و هم راکعون » (مائده - 55) به تفسیر آیه تبلیغ پرداخته و می نویسد:

«... از آیاتی که در این مورد در سوره مائده وارد شده یکی این آیه است: یا ایها الرسول بلغ ما انزل الیک من ربک و ان لم تفعل فما بلغت رسالته (سوره مائده آیه 67) اینجا لحن، خیلی شدید است: ای پیامبر! آنچه را که بر تو نازل شد تبلیغ کن و اگر تبلیغ نکنی رسالت الهی را تبلیغ نکرده ای.

مفاد این آیه آنچنان شدید است که مفاد حدیث «من مات و لم یعرف امام زمانه، مات میتة جاهلیة » اجمالا خود آیه نشان می دهد که موضوع آنچنان مهم است که اگر پیمغمبر تبلیع نکند، اصلا رسالتش را ابلاغ نکرده است.

اندیشه های فلسفی شهید مطهری(ره)

عدالت یکی از مفاهیمی است که اسلام به آن توجه ویژه نموده است. در نظر استاد مطهری مفهوم عدالت رعایت حقوق افراد و اعطاء حق به صاحب حق است. حق طبیعی و قرآن به عنوان منابع کشف عدالت بوده، و بحث عدالت ابعاد وسیعی را دربر می گیرد. در این راستا عدل الهی زیربنای عدالت فردی و عدالت فردی زیربنای عدالت اجتماعی است.

شهید مطهری با بررسی عدالت در مکاتب سوسیالیسم و لیبرالیسم برداشت سومی در قالب سوسیال دموکراسی ارائه می نماید که در آن تکیه بر نظام اقتصادی بسته و نظام سیاسی باز شده است. مطابق این دیدگاه امکان تأمین منافع فرد و جامعه وجود دارد. اما این ترکیب هنوز کافی به نظر نمی رسد. از این رو به اعتقاد استاد مطهری باید معنویت را که ادیان به ویژه دین اسلام منادی آن می باشند را، به این ترکیب افزود.

از آنجایی که عدالت بر افکار، اخلاق فردی و رفتار عمومی تأثیر بسزایی می گذارد باید راه هایی ارائه نمود تا بتوان عدالت را در تمام عرصه های اجتماع اجراء کرد. در این راستا می توان به مواردی همچون، رعایت حقوق طرفینی توسط حکومت و ملت، مسابقه بقاء، ایمان و عمل به قانون، احیاء معنویت اسلامی، واگذاری مال به میل انسان و نظارت دولت به اقتصاد در کنار آزادی سیاسی اشاره کرد.

جلوه های معلمی شهید مطهری(ره)

استاد در آغاز درس، مقدمات را به خوبی توضیح می داد و مشخص می کرد که مطلب بر چه مقدماتی مبتنی است، و این خصوصیت باعث می شد که هنگام تدریس، اشتباهاتی در ذهن شنونده پیش نیاید... استاد مطهری می کوشیدند چیزهایی را که موجب درهم آمیختگی فکری و اشتباه در مطلب می شود، نخست توضیح دهند، تا هنگام درس، استدلال به درستی جایگیر شود.

مرحوم مطهری رحمه الله در تدریس نیز همچون سایر جنبه های زندگی اش بسیار منظم و مقیّد به برنامه بود، در طول کلاس حتی المقدور از مطلب اصلی دور نمی شد، و اگر احیانا مطلبی را بر سبیل استطراد بر زبان می آورد، آن را به گونه ای انتخاب می کرد که با موضوع مورد بحث قرابت داشته باشد و در هر حال رشته اصلی بحث را رها نمی کرد و از ابتدا تا به انتها آن را به خوبی دنبال می کرد.

شهید مطهری(ره) از نگاه دیگران

خدمتی که مرحوم مطهری به نسل جوان و دیگران کرده است، کم کسی کرده است. آثاری که از او هست، بی استثنا، همه آثارش خوب است و من کس دیگری را سراغ ندارم که بتوانم بگویم: «بی استثنا آثارش خوب است». ایشان بی استثنا آثارش خوب است؛ انسان ساز است؛ برای کشور خدمت کرده است. در آن حال خفقان، خدمت های بزرگ کرده است این مرد عالی قدر. (از سخنان امام خمینی (ره) درباره شهید مطهری)

رشحاتی از قلم

با «نام و یاد ایزد دانا دوباره....» آغاز به سخن که می کنی.

از لا به لای کلماتت طنین صدای انبیا به گوش می رسد.

تبار این کلمه ها به اندیشه هایی می رسد که خزانه دارشان لقمان حکیم بود.

تو میراث دار گنجینه های حکمتی!

آغاز به سخن که می کنی، کلمه ها به پرواز در می آیند، بالا می روند و می پیوندند به کانون هر چه «کلمه طیّبه» است.

سخن بگو تا چشم ها از خواب ندانستن برخیزند، تا قدم های خشکیده توانی تازه بگیرد، تا حرف ها و گفته ها مهمانمان کنند در لحظاتی چند.

سخن بگو تا حروف الفبا، دانه دانه بر زمین باران ندیده جانمان ببارد و خوشه خوشه، حدیث زندگی از وجودمان بروید.

نام عشق را تو به ما آموختی

نیست بر لوح دلم جز الف قامت یار

چه کنم حرف دگر یاد نداد استادم

آثار استاد شهید مطهری:

استاد شهیدمرتضی مطهری از خود تألیفات بسیاری به یادگار گذاشته‌است که عبارت است از:
ـ آیینه جام
ـ اخلاق جنسی در اسلام و جهان غرب
ـ آزادی معنوی
ـ اسلام و مقتضیات زمان‌(۲ جلد)
ـ آشنایی با علوم اسلامی‌(۳ جلد)
ـ آشنایی با قرآن‌(‌۱۱ جلد)
ـ شرح اصول فلسفه و روش رئالیسم علامه طباطبایی‌(۵ جلد)
ـ امامت و رهبری
ـ امدادهای غیبی در زندگی بشر
ـ انسان در قرآن
ـ انسان کامل
ـ انسان و ایمان
ـ انسان و سرنوشت
ـ بیست گفتار
ـ پاسخ‌های استاد به نقدهای کتاب مسأله حجاب
ـ پیامبر امی
ـ پیرامون انقلاب اسلامی
ـ پیرامون جمهوری اسلامی
ـ تعلیم و تربیت در اسلام
ـ تکامل اجتماعی انسان
ـ توحید
ـ جاذبه و دافعه علی
ـ جامعه و تاریخ
ـ جهاد
ـ جهان‌بینی توحیدی
ـ حرکت و زمان در فلسفه اسلامی‌(۲ جلد)
ـ حق و باطل
ـ حکمت‌ها و اندرزها
ـ حماسه حسینی‌(3 جلد)
ـ خاتمیت
ـ ختم نبوت
ـ خدمات متقابل اسلام و ایران
ـ داستان راستان‌(۲ جلد)
ـ درس‌های الهیات شفا‌(۲ جلد)
ـ ده گفتار
ـ زندگی جاوید یا حیات اخروی
ـ‌ سیری در سیره ائمه اطهار
ـ سیری در سیره نبوی
ـ‌ سیری در نهج‌البلاغه
ـ شرح مبسوط منظومه‌(۴ جلد

 ـ شرح منظومه‌(۲ جلد)
ـ شش مقاله‌(الغدیر و وحدت اسلامی)
ـ شش مقاله‌(جهان‌بینی الهی و جهان‌بینی مادی)
ـ عدل الهی
ـ عرفان حافظ‌(تماشاگه راز)
ـ علل گرایش به مادیگری(به ضمیمه ماتریالیسم در ایران)
ـ فطرت
ـ فلسفه اخلاق
ـ فلسفه تاریخ‌(۲ جلد)
ـ قیام و انقلاب مهدی‌
ـ لمعاتی از شیخ شهید
ـ مسأله حجاب
ـ مساله ربا‌(به ضمیمه بانک و بیمه)
ـ مسأله شناخت
ـ معاد
ـ مقالات فلسفی‌(۳ جلد)
ـ نبوت
ـ نظام حقوق زن در اسلام
ـ نظری به نظام اقتصادی اسلام
ـ نقدی بر مارکسیسم
ـ نهضت‌های اسلام صد ساله اخیر
ـ وحی و نبوت
ـ ولا‌ها و ولایت‌ها
 

امور فرهنگی دانشگاه پیام نور شیروان