چرا باید به زیارت اربعین رفت؟

نفس زیارت امام حسین(ع) از مصادیق تعظیم شعائر الهی و از جلوه‌های دوستی با اهل بیت(ع) است، زائران امام(ع) قبل از همه وارد بهشت می‌شوند و با زیارت حضرت گناهانشان محو و عمرشان طولانی و روزیشان زیاد و غم و اندوهشان برطرف می‌شود.

حجت‌الاسلام میلاد عچرش(کارشناس دینی): همواره آیین‌ها و ادیان مختلف با هدف همبستگی میان پیروان و هویت بخشی به جریان اجتماعی خود، ایامی را در سال مشخص کرده و پیروان خویش را ملزم به شرکت در این اجتماعات می‌کنند، یکی از پیامدهای این گونه تجمعات، نمود جهانی و به نوعی تبلیغ آن جریان اجتماعی است که معمولاً در جامعه جهانی تأثیرگذار است.

*عید پاک روز دینی مسیحیان

به عنوان نمونه مسیحیان روز «عید پاک»[1] که سابقه‌ای دیرینه دارد را همه ساله به عنوان مهمترین روز دینی خود جشن می‌گیرند، این روز در تقویم مسیحیان تعطیل است و پیروان دین مسیح با حضور در کلیساها مراسمات مختلفی را برگزار و به جشن و سرور می‌پردازند.

*کارناوال یهودی‌ها در«پوریم»[2]

«پوریم» نام یکی از اعیاد بزرگ مذهبی در دین یهود است، یهودیان روز چهارده و پانزده آدار در تقویم عبری را «پوریم» نامیده و آن را جشن می‌گیرند.[3] در این مراسم‌ها که در کنیسه ها برگزار می‌شود، یهودیان همراه با خواندن کتاب استر[4] به جشن می‌پردازند. بعد از مراسم کودکان و نوجوانان یهودی نقاب و لباس‌های رنگارنگ می‌پوشند و در اسرائیل و شهرهای یهودی نشین کارناوال شادی راه می‌اندازند. این مراسم با استفاده از استبداد رسانه‌ای یهود به صورت گسترده تبلیغ و اطلاع رسانی می‌شود.

*اما مسلمانان...

همه ساله حدود 5/5 میلیون مسلمان از سراسر دنیا نیز در ایام حج به مکه سفر کرده و مناسک دینی خود را انجام می‌دهند، اما به واسطه محدودیت‌های اعمالی از سوی حکومت، هیچ گاه اسلام ناب محمدی و معارف علوی نتوانسته در حج آن گونه که بایسته است، تبلیغ و تبیین شود.

اسلامی که اگر زیبایی‌های آن به سمع دیگران برسد، به فرموده امام رضا(ع) ناگزیر به تبعیت از ما-اهل بیت- روی خواهند آورد.[5] بنابراین اجتماع بزرگی که می‌تواند ظرفیتی جهت همبستگی شیعیان باشد، به خط مقدم شبهه‌افکنی علیه مذهب اثنی عشری تبدیل شده است.

*«اربعین»، فرصتی طلایی

خلاء وجود اجتماعی عظیم و بین‌المللی در میان شیعیان را حضور میلیونی در ایام اربعین پر می‌کند، کربلا می‌تواند «نماد» تبلور وحدت و بیعت با امام باشد که نمودی جهانی خواهد داشت، شروع جاذبه مغناطیس حسینی در روز اربعین است، این همان مغناطیسی است که امروز هم با گذشت قرن‌های متمادی در دل من و شما هست.[6]

بنابراین در حج اگر نمی‌توان پیام مقدس شیعه را به نحو احسن منتشر کرد، در کنگره عظیم حسینیان و با حضور پرشکوه شیعیان می‌توان آن را جهانی کرد، در واقع حج حسینیان در کربلا و سعی بین صفا و مروه آن‌ها در بین الحرمین و لباس احرام آن‌ها لباس عزای سیدالشهدا(ع) است.

*پیاده‌روی موضوعیت دارد

بنا به فرموده امام عسکری(ع) یکی از نشانه‌های مؤمن-که در این روایت مقصود شیعه است- زیارت سیدالشهدا(ع) در روز اربعین است،[7] زیارتی که با پای پیاده رفتن آن هم «موضوعیت» دارد، چرا که امام صادق(ع) به یکی از دوستان خود می‌فرماید: قبر حسین(ع) را زیارت کن و ترک مکن. پرسیدم: ثواب کسى که آن حضرت(ع) را زیارت کند چیست؟ حضرت فرمود: کسى که با پای پیاده به زیارت امام حسین(ع) برود، خداوند به هر قدمى که بر مى‏دارد یک حسنه برایش نوشته و یک گناه از او محو مى‏فرماید و یک درجه مرتبه‏اش را بالا مى‏برد.[8] ایشان در جای دیگری می‌فرمایند: کسی که به قصد زیارت امام حسین(ع) از منزلش خارج شود اگر پیاده باشد، خداوند بابت هر قدمی که برای زیارت اباعبدالله بر می‌دارد، یک حسنه می‌نویسد و یک سیئه از او محو می‌کند. وقتی که به حرم می‌رسد، خداوند او را جزو صالحین برگزیده می‌نویسد. وقتی مناسک او تمام شد، خداوند نام او را جزو فائزین می‌نویسد. وقتی می‌خواهد بازگردد یک فرشته الهی در مقابل او قرار می‌گیرد و می‌گوید: رسول خدا(ص) به شما سلام می‌رساند و پیغام می‌دهد (مژده می‌دهد): عملت را از سر بگیر که تمام گناهان گذشته‌ات بخشیده شده است.[9]

*سنت پیاده‌روی، سابقه‌ای تاریخی دارد

از جهتی جریان پیاده‌روی برای زیارت سیدالشهدا(ع) در روز اربعین سابقه‌ای تاریخی نیز دارد؛ زیارت کربلا با پای پیاده در زمان «شیخ انصاری»[10] رسم بوده است،‌ اما در برهه‌ای از زمان به فراموشی سپرده می‌شود که در نهایت توسط «شیخ میرزا حسین نوری» دوباره احیا می‌شود، ایشان آخرین بار در سال 1319 هجری با پای پیاده به زیارت حرم اباعبدالله حسین(ع) رفت.

با اینکه زیارت سید‌الشهدا(ع) در اکثر برهه‌های تاریخی به سختی انجام می‌شد و جان زائران در خطر بود، اما با این وجود زائران، عاشقانه خطرات را به جان می‌خریدند و به پابوسی امام حسین(ع) در روز اربعین نائل می‌شدند.

*تمرین سبک زندگی اسلامی

ناگفته نماند در این ایام سراسر شور توأم با معرفت و در مسیر «طریق الحسین» که از شهرهای مختلف به کربلا منتهی می‌شود، شیعیان همدیگر را فقط با این دو عنوان می‌شناسند: «زائر الحسین» یا «خادم الحسین» که این خود شیوه و مظهری از سبک زندگی اسلامی است.

حالات زیبای زائران در ارتباط معنوی با وجود مقدس سیدالشهدا برخورد کریمانه خادمان هیئات-که کاملاً مردمی برپا شده‌اند-، به منظور پذیرایی، ایثار و احترام به همدیگر، رعایت حال بزرگان و پیرغلامان حسینی، تکریم سادات و در نهایت فیض قرائت زیارت اربعین در کنار مضجع نورانی امام حسین(ع) از جمله آثار و برکاتی است که می‌توان برای مسافران این سفر نورانی بر شمرد.

*نقش و جایگاه زائران سیدالشهدا(ع)

نفس زیارت سید و سالار شهیدان از مصادیق تعظیم و بزرگداشت شعائر الهی[11] و از جلوه‌های محبت و دوستی با اهل بیت و از موارد عمل به آیه مودت[12]است، زائران سیدالشهدا قبل از همه وارد بهشت می‌شوند[13] و با زیارت سیدالشهدا(ع) گناهانشان محو و عمرشان طولانی و روزیشان زیاد و غم و اندوهشان برطرف می‌شود.[14]

در پایان متذکر می‌شوم این سنت قدیمی که پس از به درک واصل شدن دیکتاتور عراق، چند صباحی است به تکاپو افتاده، اگر آسیب شناسی فرهنگی نشود، قطعاً آثار منفی در پی خواهد داشت، چرا که هر پدیده‌ای را آفتی تهدید می‌کند[15].

*پی‌نوشت‌ها:

[1] easter

[2] poorim

[3] در این مراسمات شیرینی‌های مخصوصی با دانه‌های خشخاش توزیع می‌شود.

[4] ESTHER

[5] عن الامامُ الرِّضا علیه‌السلام: «رَحِمَ اللّهُ عَبْدا اَحْیا أمْرَنا،»[قال الرّاوی:] فَقُلْتُ لَهُ: «فَکَیْفَ یُحْیِی أمْرَکُمْ؟» قالَ: «یَتَعَلَّمُ عُلُومَنا و یُعَلِّمُها النّاسَ، فَإِنَّ النّاسَ لَوْ عَلِمُوا مَحاسِنَ کَلامِنا لاَتَّبَعُونا.» میزان الحکمة، ج 8، ح 13797.

[6] آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای، اول فرودین سال 1385

[7] بحار الانوار،علامه مجلسی، ج98، ص348

[8] کامل الزیارات،ابن قولویه،ص134 (عَنْ عَلِیِّ بْنِ مَیْمُونٍ الصَّائِغِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: یَا عَلِیُّ زُرِ الْحُسَیْنَ وَ لَا تَدَعْهُ. قَالَ قُلْتُ: مَا لِمَنْ أَتَاهُ مِنَ الثَّوَابِ؟ قَالَ مَنْ أَتَاهُ مَاشِیاً کَتَبَ اللَّهُ لَهُ بِکُلِّ خُطْوَةٍ حَسَنَةً وَ مَحَى عَنْهُ سَیِّئَةً وَ رَفَعَ لَهُ دَرَجَةً؛)

[9] همان ، ص132-«مَنْ‏ خَرَجَ‏ مِنْ‏ مَنْزِلِهِ یُرِیدُ زِیَارَةَ قَبْرِ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍّ ص، إِنْ کَانَ مَاشِیاً، کَتَبَ اللَّهُ لَهُ بِکُلِّ خُطْوَةٍ حَسَنَةً وَ مَحَى عَنْهُ سَیِّئَةً، حَتَّى إِذَا صَارَ فِی الْحَائِرِ کَتَبَهُ اللَّهُ مِنَ الْمُصْلِحِینَ الْمُنْتَجَبِینَ، حَتَّى إِذَا قَضَى مَنَاسِکَهُ کَتَبَهُ اللَّهُ مِنَ الْفَائِزِینَ، حَتَّى إِذَا أَرَادَ الِانْصِرَافَ أَتَاهُ مَلَکٌ فَقَالَ: إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص یُقْرِؤُکَ السَّلَامَ وَ یَقُولُ لَکَ: اسْتَأْنِفِ الْعَمَلَ فَقَدْ غُفِرَ لَکَ مَا مَضَى»

[10] (متوفی سال 1281 قمری)

[11] قرآن کریم، سوره حج، آیه 32 «ذَلِکَ وَمَن یُعَظِّمْ شَعَائِرَ اللَّهِ فَإِنَّهَا مِن تَقْوَى الْقُلُوبِ»

[12] همان،سوره شوری، آیه 23 «ذَلِکَ الَّذِی یُبَشِّرُ اللَّهُ عِبَادَهُ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ قُل لَّا أَسْأَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبَى وَمَن یَقْتَرِفْ حَسَنَةً نَّزِدْ لَهُ فِیهَا حُسْنًا إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ شَکُورٌ»

[13] کامل الزیارات،ابن قولویه،ص448

[14] همان،باب61

[15] غرر الحکم، ص431 (قال الإمامُ علیٌّ علیه‌السلام : لکلِّ شی‏ءٍ آفةٌ...)

امور فرهنگی دانشگاه